خلاصه فصل هفتم کتاب : عرضه پول
بانک های تجاری و خلق اعتبار (سپرده های جاری): بانک های تجاری سعی در به حداکثر رساندن سودشان از طریق معاملات با پول را دارند، بخصوص آنکه بخش مهمی از منافع بانک های تجاری از طریق بهره وام ها و سرمایه گذاری هایی است که با استفاده از پول سپرده گذاران حاصل می گردد.
در تجزیه و تحلیل که در پی می آید، رابطه بین ذخایر بانک ها و میزان عرضه پول مورد بررسی قرار می گیرد. برای شروع ابتدا بحث را با ساده ترین حالت خلق اعتبار توسط سیستم بانکی آغاز کرده و سپس به حالات پیچیده تر خواهیم پرداخت.
مدل اول: حالت ساده خلق پول
فروض مدل اول:
1: هریک از بانک های تجاری موظفند r درصد از سپرده های جاری را به صورت ذخایر قانونی نزد بانک مرکزی نگه دارد.
2: مردم در طی روند، میزان اسکناس ومسکوک نزد خود را تغییر نمی دهند.
3: فرض میشود هیچ ذخایراضافی در بانکها نگهداری نمی شود.
4: مردم در طی روند، هیچگونه تغییری درسپرده های بلند مدت و پس انداز خود بوجود نمی آورند.
اینک با توجه به فروض فوق میخواهیم ببینیم که چگونه افزایش ذخایر بانکها منجر به افزایش در حجم اعتبارات (حجم پول) میشود.
سوالی که مطرح می شود اینست که این فرآیند در کجا متوقف می گردد؟ برای پاسخ به این امر نیاز است تا تغییرات در سپرده جاری و تغییر در ذخایر قانونی را محاسبه نمائیم.
حال در صورتی که بخواهیم تغییر در حجم پول را محاسبه نمائیم، به دنبال تعریف پول خواهیم رفت. طبق تعریف، تغییر در پول عبارتست از تغییر در اسکناس و مسکوک نزد مردم و تغییر در سپرده حساب جاری. باتوجه به فرض دوم مدل تغییر در اسکناس و مسکوک معادل صفر خواهد بود لذا تغییر در پول عبارت خواهد بود از:
مدل سوم: در مدل سوم، فرض سوم از حالت ساده نیز نقض می گردد. یعنی بانک بخشی از سپرده حساب جاری را به صورت ذخایر اضافی نگهداری می کنند. در این شرایط تمامی ذخایر اولیه بانکی به صورت ذخایر قانونی، ذخایر اضافی و اسکناس و مسکوک نزد مردم، تعدیل می گردد. به عبارتی دیگر:
مدل چهارم: در مدل چهارم، فرض چهارم از حالت ساده نیز نقض می گردد. یعنی مردم بخشی از سپرده حساب جاری را به صورت سپرده بلندمدت سپرده گذاری می کنند. در این شرایط تمامی ذخایر اولیه بانکی به صورت ذخایر قانونی (بر سپرده حساب جاری و بر سپرده حساب مدت دار)، ذخایر اضافی و اسکناس و مسکوک نزد مردم، تعدیل می گردد. به عبارتی دیگر:
ضریب فزاینده پول و نقدینگی و عوامل موثر بر آن:
تاثیر تغییر c بر ضریب فزاینده پول نامشخص است.
تغییرات r و rt، و e اثر معکوس بر ضریب فزاینده پول دارند. این اثرات مشمول تغییر در حجم پول هم میشوند.
تاثیر فزاینده cو t بر ضریب فزاینده نقدینگی نامشخص است.
و e و r اثری معکوس دارند. این اثرات مشمول تغییردر نقدینگی نیز میشود.
